آشنایی با گیتار بیس

تاریخچه گیتار بیس

در دهه های ۲۰ و۳۰ میلادی جورج بیوچامپ (George Beauchamp) به دنبال ساخت گیتاری بودکه بتواند صدای بلندتری را تولیدکند. این جستجو منجر به ساخت گیتار الکتریک و ویولن الکتریک شد. در دهه ۳۰ میلادی نیز پاول توتمارک (Paul Tutmarc) گیتار بیس را اختراع نمود. وی ساز کنترباس را تبدیل به سازی کرد که بصورت افقی نواخته میشد. صدا و شکلی شبیه به گیتار بیس امروزی داشت. دابل باس سازی شبیه به ویلنسل است که توسط انگشتان نواخته میشود و اکتاوهای پایین تری را تولید می کند. از آنجاییکه این ساز بسیار بزرگ و جابجایی آن نیزسخت بود نیاز به سازکوچکتر با همان محدوده فرکانسی وجود داشت. در دهه های ۳۰ و ۴۰ نیز نمونه های اولیه گیتار بیس ساخته شدند.

در سال ۱۹۵۰ اولین گیتار بیس الکتریک توسط لئو فندر (Leo Fender) صاحب کمپانی فندر در آمریکا ساخته شد. این مدل از گیتار بیس در واقع اولین مدل تجاری این ساز بود. که در دنیای موسیقی در قرن بیستم مورد استفاده قرار گرفت. از نظر تاریخی، دونوع گیتار بیس وجود دارد. یکی بیس الکتریک با بدنه یکپارچه و دیگری آکوستیک با بدنه دارای حفره می باشد.

گیتار بیس الکتریک در دهه ۷۰ و بعد ازآن توسط اکثر گروه های راک و جز مورد استفاده قرار گرفت. این گستردگی استفاده از گیتار بیس به دیگر سبک های موسیقی نیز راه یافت. در سبک های مختلف موسیقی نوازندگان تلاش کردند. صداها و تکنیکهای متفاوتی را توسط این سازه ارائه دهند. تا جاییکه در موسیقی جز نوازندگان گیتار بیس شروع به تکنوازی کردند. در گروه های راک از این ساز برای تقویت صدای کوبه ای استفاده شد. امروزه گیتار بیس به جزء جدا نشدنی موسیقی مدرن تبدیل شده است. صدای بم آن را در تمام سبک های موسیقی می توان شنید.

.

نوازندگان معروف گیتار بیس

مانک مونتگومری

از اولین نوازندگانی که از گیتار بیس الکتریک استفاده نمودند مانک مونتگومری (Monk Montgomery) نوازنده معروف جز بود. در سال ۱۹۶۱ نیز ریکن باکر مدلی از گیتار بیس را ساخت. که توسط پاول مک کارتنی (Paul McCartney) نوازنده گروه بیتلز (Beatels) استفاده میشد.

جاکو پاستوریوس

 (Jaco Pastorius) نوازنده افسانه ای گیتار بیس درسبک جز و جز فیوژن در دهه ۷۰ میلادی می باشد. بسیاری از نوازندگان گیتار بیس او را مهمترین و تاثیرگذار ترین نوازنده این ساز می شناسند.

بوتسی کالینز

بوتسی کالینز (Bootsy Collins) نوازنده سبک فانک نیز از نوازندگان تاریخ ساز گیتار بیس می باشد. او با جیمز براون (James Brown) خواننده معروف همکاری داشته و دو آهنگ بسیار معروف را در این همکاری ساختند.

نوازندگان بیس در سبک متال

(Steve Harris) ، (Lemmy Kilmister) و کلیف برتون (Cliff Burton) نیز ازنوازندگان معروف گیتار بیس در سبک متال می باشند. استیو هریس نوازنده گروه آیرون میدن(Iron Maiden). لمی کیلمیستر خواننده و نوازنده گروه موتورهد (Motorhead) و کلیف برتون نوازنده اسبق گروه متالیکا (Metallica) بود.

راجر واترز

 (Roger Waters) خواننده و بیسیست گروه پینک فلوید (Pink Floyd) را نیز میتوان جزو نوازندگان مشهور این ساز نام برد.

تفاوت گیتار بیس با گیتار الکتریک

گیتار بیس الکتریک صدایی در محدوده یک اکتاو پایین تر از گیتار تولید می کند. از نظر ظاهری نیز دارای دسته بلندتری می باشد و سیم های آن قطور تر می باشد. سایز دسته گیتار بیس در حالت استاندارد ۳۴-۳۵ اینچ می باشد. در حالیکه سایز دسته گیتار الکتریک ۲۴-۲۵ اینچ است. این ساز عمدتا دارای ۴ تا ۶ سیم می باشد.

گیتار بیس و گیتار الکتریک در واقع دو ساز بسیار متفاوت و دارای کارکرد کاملا متفاوت در موسیقی می باشند.

کوک گیتار بیس

کوک این ساز در حالت ۴ سیم نیز مانند کوک ۴ سیم بالای گیتار می باشد(E A D G ). در حالت ۵ سیم یک سیم بم تر به آن اضافه می شود(B E A D G). در حالت ۶ سیم یک سیم زیر به این ساز اضافه می گردد (B E A D G C) .

انواع گیتار بیس

در دنیای موسیقی عمدتا گیتار بیس را به ۵ نوع مختلف تقسیم بندی می کنند :

۱- گیتار بیس الکتریک که به دو سایز کوتاه و بلند تقسیم می گردد.

۲- گیتار بیس آکوستیک

۳- گیتار بیس هالوبادی

۴- گیتار بیس بدون فرت

۵- دابل باس

گیتار بیس آکوستیک

گیتار بیس آکوستیک مانند گیتار آکوستیک دارای بدنه بزرگ و توخالی و حفره ای در وسط بدنه می باشد. صدا بصورت آکوستیک تولید می گردد. عمده گیتار بیس های آکوستیک ۴ سیم می باشند.

گیتار بیس هالوبادی

گیتار بیس هالو بادی نیز مانند گیتار الکتریک هالو بادی دارای بدنه توخالی می باشد. به جای حفره وسط شیارهایی در بالا و پایین بدنه دارند. همچنین این نوع گیتار بیس دارای پیکاپ زیر سیم ها می باشد.

گیتار بیس بدون فرت (Fretless)

این نوع از گیتار بیس مانند دیگر گیتارهای بیس با بدنه یکپارچه می باشد.  تنها تفاوت آن در دسته بدون فرت می باشد. تمامی گیتار بیس بدون فرت از جمله آکوستیک، هالو بادی ، پنج سیم و یا شش سیم آن موجود است. عدم وجود فرت قابلیت نواختن هر نت با هر فرکانسی را درمحدوه فرکانس گیتار بیس را به نوازنده می دهد. همچنین تغییر نت بسیار نرم تر اتفاق می افتد. این قابلیت شبیه به نواختن ویولن و یا کنتر باس می باشد. در عین حال که نوازندگی را بسیار سخت می نماید. از جمله نکات متمایز درساز بدون فرت استفاده از سیم های با روکش صاف به جای روکش حلقوی می باشد.

گیتارهای بیس چهار سیم

گیتار بیس ۴ سیم در واقع نوع سنتی آن است که فراگیر ترین آن نیز هست. در تمام سبکهای موسیقی می توان از آن استفاده کرد. بخصوص نوازندگان جز یا فانک که از تکنیک اسلپ اند پاپ (Slap & PoP) زیاد استفاده می کنند. تمایل بیشتری به استفاده از این نوع گیتار بیس دارند.

گیتار بیس Percision vs Jazz

عمدتا گیتار بیس از نظر جنس صدا به دو نوع Percision و Jazz تقسیم بندی می شوند. تفاوت این دو بیشتر در مدار الکترونیک و پیکاپ ها و به طبع آن نوع صدای آن می باشد. در نوع P ساز دارای یک جفت پیکاپ سینگل کویل در در قسمت پل می باشد. به دلیل نوع ساختار پیکاپ آن صدای مشخص و متمایزی از جمله صدای ضربه ای دارد. صدای این نوع گیتار بیس به راحتی در میکس موزیک استفاده می شود. در عین حال که صدای ساده تری دارد. اما در نوع J صدای ساز به دلیل استفاده از دو پیکاپ. یکی در پل و دیگری نزدیک دسته انعطاف صوتی بیشتری را دارد. در عین حال که استفاده از آن در میکس سخت تر می شود. این نوع گیتار بیس در موزیک متال و پاپ طرفداران بیشتری نسبت به نوع P دارد.

گیتارهای بیس ۵ سیم

گیتار بیس ۵ سیم دارای یک سیم بم تر با کوک B می باشد. که در سبک های پاپ، راک و متال بیشتر از آن استفاده می گردد. این سیم اضافه گستره بیشتری را در محدوده فرکانس پایین در اختیار نوازنده می گذارد.

گیتاربیس شش سیم

گیتار بیس ۶ سیم یک سیم اضافه بم تر با کوک B و یک سیم اضافه زیر تر با کوک C دارد. گیتار بیس ۶ سیم قابلیت استفاده از آکوردهای پیچیده را فراهم می کند. در عین حال که نوازندگی این ساز را کمی سخت تر می کند.

برند های  معروف گیتار بیس

برندهای زیادی ساز گیتار بیس را در اشکال و انواع مختلف تولید می کنند. اما معروفترین و فراگیر ترین آنها برندهای, Jackson, Gretsch Ibanez, Fender, Gibson, Yamaha, RickenBacker می باشند.

بهترین مدل سیم برای گیتار بیس

انتخاب سیم برای گیتار بیس به عواملی از جمله نوع  جنس صدا، دوام سیم، و جنس روکش دارند. به نوعی می توان گفت انتخاب سیم برای این ساز مانند دیگر سازها بیشتر به سلیقه شخصی نوازنده بستگی دارد. همچنین روکش سیم های گیتار بیس به دو دسته صاف و حلقوی تقسیم می گردد. روکش صاف بیشتر در ساز بدون فرت استفاده می شود. صدای گرمتری دارد و فرکانس های زیر در آن مقداری کمتر می باشد. همچنین روکش صاف در هنگام استفاده از تکنیک اسلاید صدای اضافه تولید نمی کند و صدای بسیار نرمی دارد.

برندهای برتر سیم گیتار

از جمله برندهای برتر سیم گیتار بیس می توان برندهای زیر را نام برد :

 Fender, Daddario, Dean Markley, Ernie Ball, Elixir ,DR

گیتار بیس  برای مبتدیان

بهترین نوع گیتار الکتریک برای شروع یادگیری نوع ۴ سیم استاندارد می باشد.

قبل از یادگیری گیتار بیس باید گیتار کلاسیک را بیاموزیم؟

آناتومی و شکل نواختن گیتار بیس بسیار متفاوت با گیتار کلاسیک می باشد. همچنین کارکرد کلی گیتار بیس با گیتار کلاسیک، آکوستیک و الکتریک در موسیقی بسیار متفاوت می باشد.

معرفی پدال های افکت گیتار بیس

انواع بسیاری از پدال های افکت در بازار موجود است. اما تعدادی از آنها کاربردی تر و فراگیرتر هستند که فارق از نوع برند آنها را معرفی می کنیم.

فشرده ساز صدا ، حذف کننده نویز ، اکولایزر ، آوردرایو ، تغییر دهنده اکتاو ، گسترده کننده ، تاخیر دهنده صدا ، همخوان

پدالهای افکت گیتار بیس

Compressor

این افکت باعث می شود بلندی صدای تولید شده از گیتار از مقادیر مشخصی کمتر یا بیشتر نشود. به نوعی صدا در این افکت فشرده می گردد.

Noise Gate  

نقش حذف کردن نویز های تولید شده توسط پیکاپ که صداهای ناخوشایند محسوب می گردند را برعهده دارد.

Equalizer

 تغییر در حجم صدای بازه های مشخص فرکانسی که مانند اکولایز در سیستم های صوتی عمل می کند.

Over Drive

 باعث گرمتر و سنگین تر شدن صدا و همچنین اضافه کردن جنس درایو به صدا می باشد.

Octaver

 اکتاو صدای ورودی را تغییر می دهد و یا اکتاو های بالا و پایینتر را به آن اضافه می کند.

Reverb

 باعث گستردگی صدا می شود و احساس پخش صدا در فضای بزرگ مانند سالن را ایجاد می کند.

Delay

 باعث تاخیر در صدای خروجی یا اضافه کردن صدا تاخیر دار به صدای اصلی را دارد.

Chorus

 باعث ایجاد صدای همخوان در خروجی می شود. مانند زمانی که دو یا چند گیتار بیس همزمان نواخته شوند. همچنین صدا را پرتر می کند.

لوازم جانبی برای گیتار بیس

به غیر از افکت های صدا تجهیزات دیگری به عنوان لوازم جانبی برای گیتار بیس استفاده می گردد.

لوازم جانبی شامل کابل خروجی، پیک، بند آویز ، آمپلیفایر .دستکش مخصوص برای افرادی که به سیم های گیتار بیس حساسیت پوستی دارند می شود.

آمپلی فایر گیتار بیس

گیتار بیس نیز مانند گیتار الکتریک نیاز به تقویت کننده صدا دارد. که صدای خروجی پیکاپ ها را توسط بلندگو پخش کند.

تفاوت آمپلی فایر گیتار بیس با گیتارالکتریک

گیتار الکتریک محدوده بزرگتری از فرکانس را پخش می کند. که البته این محدوده بیشتر در فرکانس های بالاتر نسبت به گیتار بیس می باشد. گیتار بیس بیشتر فرکانسهای پایین را تولید می کند در نتیجه تقویت صدا می بایست در این دوساز متفاوت باشد. فرکانسهای پایین انرژی بیشتری تولید می کنند. به همین دلیل عمدتا سایز بلندگو نیز در آمپلی فایر های گیتار بیس بزرگتر می باشد. برای پخش مناسب صدا درفرکانس های پایین و البته سایز بزرگتر بلندگوها نیازبه قدرت بیشتری در آمپلیفایر بیس وجود دارد.  به همین دلیل در صورت استفاده از آمپلیفایر گیتار الکتریک متصل به گیتار بیس صدای نامناسبی تولید می شود. همچنین در صورت بالا بودن ولوم صدا می تواند منجر به تخریب بلندگو گردد. استفاده از آمپلیفایر بیس متصل به گیتار باعث تخریب نمی شود. اما صدا را کدر می کند و محدوده فرکانسی بالا را به خوبی پخش نمی کند.

منابع:

https://www.guitarlessons.org/bass-guitars/

https://www.schoolofrock.com/resources/bass-guitar/guide-to-buying-your-first-bass-guitar

https://www.sweetwater.com/insync/13-best-effects-pedals-for-bass-guitar/

https://www.masterclass.com/articles/guitar-101-what-is-a-bass-guitar-learn-about-different-types-of-bass-guitars-and-4-tips-for-playing-bass-guitar

https://en.wikipedia.org/wiki/Bass_guitar

.